Yeryüzü yer şekillerine, iklime, hidrografyaya, doğal bitki örtüsüne, toprak örtüsüne ve doğal afetlere göre çeşitli bölgelere ayrılmaktadır. Bu bölgeler de kendi içlerinde alt bölgelere ayrılmaktadır.
1) Yer Şekilleri Bölgeleri
Yeryüzü ana hatlarıyla dağ, ova ve plato olmak üzere bölgelere ayrılmaktadır. Örneğin Kuzey Amerika’nın batısında kıyıya paralel uzanan Kayalık Dağları, Güney Amerika’da yine kıyıya paralel uzanan And Dağları, Avrupa’da çeşitli kollara ayrılan Alpler ve Asya’da yer alan Himalayalar, yeryüzündeki dağlık bölgelerin başlıcalarıdır.
Yeryüzünde platolar da geniş yer kaplamaktadır. Hint Yarımadası’nın önemli bir kısmını kapsayan Dekkan Platosu, Çin’in özerk bir bölgesi olan Tibet’te yer alan Tibet Platosu ve Kuzey Amerika’da yer alan Kolorado Platosu, plato bölgesinde yer alan yer şekillerinin başlıcalarıdır.
Yer şekilleri bakımından ovalar da bölgelerden biridir. Mississippi (Misisipi) (Fotoğraf 3.1), Ganj, İndus ve Nil ovaları, bu bölgede yer alan ovaların başlıcalarıdır.
Yer şekilleri bakımından yeryüzünü buzulların, rüzgârın ve akarsuların biçimlendirdiği alanlar olarak da bölgelere ayırabiliriz. Örneğin Sahra Çölü rüzgârın, Amazon Havzası akarsuların, Grönland Adası ise buzulların yer şekillerini biçimlendirdiği bölge içinde yer almaktadır.
2) İklim Bölgeleri
Yeryüzünü iklim bakımından sıcaklığa göre sıcak, ılıman ve soğuk kuşak bölgeleri olmak üzere üç bölgeye ayırabiliriz. Yağışa göre yeryüzü kurak, yarı kurak ve nemli bölgelerden oluşmaktadır Yeryüzü ayrıca yıllık yağış miktarına göre de bölgelere ayrılabilmektedir (Harita 3.1). Bunların yanı sıra ülkeler de kendi içlerinde yağış, sıcaklık ve iklim tiplerine göre bölgelere ayrılmaktadır.
Yeryüzü, iklim tiplerine göre ekvatoral, muson, Akdeniz ve kutup gibi iklim bölgelerinden oluşmaktadır. Örneğin Kongo Havzası ekvatoral, Hindistan muson, Akdeniz kıyıları Akdeniz ve Antarktika kıtası kutup iklimi bölgesinde yer almaktadır.
3) Bitki Örtüsü Bölgeleri
Yeryüzü bitki örtüsüne göre çeşitli bölgelerden oluşmaktadır. Bu bitkileri genel olarak ağaç, çalı ve ot formasyon bölgeleri olmak üzere üç gruba ayırabiliriz. Buna göre Amazon Havzası ağaç, Akdeniz iklim bölgesi çalı, ılıman karasal iklim bölgesi ot formasyonu bölgesinde yer almaktadır.
Bu bölgeler de kendi içlerinde alt bölgelere ayrılmaktadır. Örneğin ağaç formasyonu içinde yer alan ormanlar yağmur ormanları, muson ormanları, tayga ormanları (Fotoğraf 3.2) şeklinde alt bölgelere ayrılmaktadır.
4) Hidrografik Bölgeler
Hidrografik bölgeler, su kütlelerine göre oluşmuş doğal bölgelerdir. Okyanuslar, denizler, göller ve akarsular beslenme alanlarıyla birlikte her biri ayrı bir bölge oluşturmaktadır. Örneğin Atlas Okyanusu okyanus, Kızıldeniz ise deniz bölgesinde yer almaktadır.
Denizler, beslendikleri havzaya göre birer bölge oluşturmaktadır: Akdeniz Havzası, Baltık Denizi Havzası gibi. Yeryüzü göller ve akarsular bakımından da birer bölge oluşturmaktadır. Hazar Gölü göller, Nil Nehri akarsular bölgesi içinde bulunmaktadır. Bu bölgeler de alt bölgelere ayrılmaktadır. Örneğin göller tatlı ve tuzlu su olmak üzere iki bölgeye ayrılmaktadır.
Hazar Gölü tuzlu, Baykal Gölü tatlı su göl bölgesinde yer almaktadır. Ayrıca yeryüzü göllerin yoğun olduğu ya da göllerin az olduğu bölgelere de ayrılabilmektedir. Örneğin Kuzey Amerika’nın kuzeyi Göller Bölgesi (Fotoğraf 3.3) olarak tanımlanmaktadır.
Akarsular ise kapalı ve açık havza şeklinde bölgeler oluşturduğu gibi beslendikleri havzalara göre birer bölge oluşturmaktadır. Örneğin Ganj ve Misissipi havzaları gibi.
5) Toprak Örtüsü Bölgeleri
Yeryüzü toprak örtüsüne göre zonal, intrazonal ve azonal toprak bölgelerinden oluşmaktadır. Bu bölgeler de kendi içinde alt bölgelere ayrılmaktadır. Örneğin zonal toprak bölgesinde yer alan ve ekvatoral bölgede yaygın olan laterit (Fotoğraf 3.4), Sibirya’da yaygın olan podzol bölgesi gibi.
6) Doğal Afet Bölgeleri
Deprem, volkanizma, heyelan, çığ ve su baskınları yeryüzündeki doğal afetlerin başlıcalarıdır. Yeryüzü bu afetler bakımından çeşitli bölgelere ayrılmıştır (Harita 3.2). Örneğin Büyük Okyanus kıyıları, doğal afet bakımından hem deprem hem de volkanizma bölgesinde yer almaktadır.
