Turizm açısından önem taşıyan varlıklardan biri de millî parklardır.
Millî parklar, bilimsel ve görsel açıdan, millî ve milletler arası nadir bulunan doğal ve kültürel değerleri ile koruma, dinlenme ve turizm alanlarına sahip tabiat parçalarıdır. Yeryüzünde ilk millî park uygulaması ABD’de başlamıştır. 1872 yılında ABD, Yellowstone (Yellovsıton) adıyla genişçe bir alanı, millî park olarak ilan etmiştir. Bunun ardından birçok ülke millî park uygulamasını başlatmıştır.
ABD’den sonra Avustralya ve Kanada, millî park uygulamasına öncülük eden ülkeler olmuştur. Günümüzde ülkeler, değişik oranlarda millî park alanına sahiptir. Örneğin Belçika’da bir tane millî park vardır ve bu park, ülke yüz ölçümünün %0,2’sini kaplamaktadır. Buna karşın Zimbabve, 20 tane millî parka sahiptir ve bu millî parklar, ülke yüz ölçümünün %32’sini oluşturmaktadır.
Günümüzde millî parkların bir kısmı Dünya Miras Listesi’nde yer almaktadır. Millî parkların sayısı ve dünya genelinde kapladığı alan artmaktadır. Örneğin Türkiye’de ilk millî park uygulaması 1958’de başlamış, Yozgat Çamlığı (Fotoğraf 3.43), ilk millî park olmuştur. 2015’te ise Sakarya Meydan Muharebesi Tarihî Millî Parkı ilan edilmiştir.
Millî park uygulamasıyla tarihî ve doğal varlıklar, koruma altına alınmakta, soyu tükenme tehlikesinde olan bazı türler kurtarılmaya çalışılmaktadır. Millî parklar, aynı zamanda her yıl çok sayıda turist tarafından ziyaret edilen önemli turizm merkezleridir.
Şimdi dünya genelinde tanınan ve uluslararası öneme sahip olan millî parklardan bazılarını inceleyelim.
- Yosemite Millî Parkı (Amerika Birleşik Devletleri)
- Fuji-Hakone-Izu Millî Parkı (Japonya)
- Büyük Kanyon (Amerika Birleşik Devletleri)
- Guilin (Gilin) ve Lijiang (Lijing) Nehri Millî Parkı (Çin)
- Banff (Benf) Millî Parkı (Kanada)
- Serengeti Millî Parkı (Tanzanya)
- Torres del Paine (Turıs del Peyn, Şili)
- İsviçre Millî Parkı (İsviçre)
Yosemite Millî Parkı (Amerika Birleşik Devletleri)
İlk millî parklardan biri olan Yosemite, Kaliforniya’da bulunmaktadır. Bu park, Dünya Mirasları Listesi’nde yer almaktadır. Onun en ünlü yerleri bir granit kütleden oluşan Half Dome (Half Dom) ve El Capitan (El Kabitan) kayaları ile Yosemite Şelalesi (Fotoğraf 3.44) ve dev sekoya ağaçlarıdır.
Fuji-Hakone-Izu Millî Parkı (Japonya)
Bu millî park (Fotoğraf 3.45) Fuji Dağı, Hakone Bölgesi, İzu Yarımadası ve adalardan oluşmaktadır. Bu alanda çok sayıda kaplıca, volkanik dağ, göller ve 1.000’den fazla volkanik ada bulunmaktadır. Park, ayrıca bitki örtüsü bakımından da zengindir.
Büyük Kanyon (Amerika Birleşik Devletleri)
Büyük Kanyon (Fotoğraf 3.46), dünyanın en ünlü, aynı zamanda ABD’nin ilk millî parklarından biridir. Arizona eyaletinde bulunan bu kanyon, Kolorado Nehri tarafından milyonlarca yılda oluşturulmuştur.
Guilin (Gilin) ve Lijiang (Lijing) Nehri Millî Parkı (Çin)
Güneydoğu Çin’de bulunan bu park (Fotoğraf 3.47), bir karstik alandır. Guilin şehrinin kurulmuş olduğu bu alan Lijiang Nehri ve karstik arazideki çok sayıda tepeden oluşmaktadır. Bu parkta, aynı zamanda tarihî öneme sahip yapılar da bulunmaktadır.
Banff (Benf) Millî Parkı (Kanada)
Kanada’nın en eski millî parklarından biri olan Banff (Fotoğraf 3.48), buzulların etkisinde kalmış bir alandır. Buzullarla beslenen nehirler, buzul gölleri ve Kayalık Dağları’ndaki buzullar, bu alandaki doğal alanlardandır.
Serengeti Millî Parkı (Tanzanya)
Serengeti (Fotoğraf 3.49), Tanzanya’nın en eski ve en popüler millî parkıdır. Bu park, aynı zamanda Dünya Miras Listesi’nde yer almaktadır. Bu bölge antilop, fil, zürafa, aslan ve leopar gibi çok sayıda hayvanın doğal yaşam alanıdır. Bu park alanı, aynı zamanda çok sayıda hayvanın göç yolları üzerinde bulunmaktadır.
Torres del Paine (Turıs del Peyn, Şili)
Torres del Paine (Fotoğraf 3.50), Güney Amerika’nın en muhteşem millî parklarından biri olarak kabul edilir. Yüksekliği üç bin metreyi bulan dağlar, buzullar ve fiyortlar bu park alanının sınırlarında bulunmaktadır.
Parkın büyük bir bölümü, buzullarla kaplıdır ki bunların en ünlüsü Grey Buzulu’dur. Granitten oluşan üç masif tepe, bu park alanında yer almaktadır. Burada birçok endemik hayvan türü bulunmaktadır.
İsviçre Millî Parkı (İsviçre)
Bu millî park (Fotoğraf 3.51), İsviçre’nin doğusunda Engadin (Engedin) Vadisi’nde yer alır. İsviçre Millî Parkı’nda Alpin çayırlar ve ormanlar, başlıca bitki örtüsünü; dağ keçileri ve geyikler ise başlıca hayvan topluluklarını oluşturur.
