2016 yılında nüfusu yaklaşık bir milyar 324 milyon olan Hindistan, dünyanın en çok nüfusa sahip ülkesi (yaklaşık bir milyar 379 milyon) Çin’den sonra en fazla nüfusu olan ülkedir. Nüfus bilimciler, Hindistan’ın önümüzdeki yirmi yıl içinde Çin’in nüfusunu geçeceğini öngörmektedir (Grafik 2.3).
Ülke genelinde farklı etnik grupların bulunması, Hindistan’da nüfus politikalarıyla ilgili önemli bir sorundur. Farklı dinlere mensup grupların çok olması, ülkede ulusal bir nüfus politikasını neredeyse olanaksız kılmaktadır. Çünkü Hindistan, 25 federe eyaletten ve 7 birlik toprağından oluşmaktadır.
Hindistan, uzun süre İngiliz sömürgesi olmuştur. İngilizlerin ülkede egemen olduğu on dokuzuncu yüzyılın sonlarında doğum ve ölüm oranları yüksekti. Ülkede kıtlık ve salgın hastalıklardan dolayı nüfus artış hızı düşüktü. Sağlık alanındaki ilerlemeler sayesinde ölüm oranları düştü, nüfus artış hızı yükseldi.
Ülkedeki nüfus artış hızı 1920’lerde binde 10 civarındaydı. Tarımsal üretimin artırılmasına ve yaşam koşullarının iyileştirilmesine bağlı olarak nüfus artış hızı da arttı. Yıllık nüfus artış hızı 1970’li yıllarda binde 22’ye ulaştı.
Hindistan’daki nüfus politikaları, ülkenin 1950’li yıllarda bağımsızlığını kazanmasından sonra gündeme gelmiştir. Bu konudaki ilk gelişmelerden biri, nüfus planlamasına yönelik yatırımların artırılmasıdır. Nüfus artış hızının düşürülmesine yönelik bir ulusal program oluşturulmuş, bütün eyaletlerin bu programa uyması için çalışmalar sürdürülmüştür.
Bu çalışmalar sırasında bazı eyaletlerde üçten fazla çocuğu olan ailelere zorunlu kısırlaştırma uygulaması yapılmıştır. Bu uygulamalar, bazı eyaletlerde başarılı olmuşsa da ülke genelinde ortak bir nüfus politikası uygulanamadığı için, Hindistan’da bu konuda önemli bir gelişme sağlanamamıştır. Hindistan, hâlen nüfusu (Grafik 2.4) ve nüfus artış hızı fazla olan ülkelerdendir.