İnsanlar, doğadan çeşitli şekillerde yararlanmaktadırlar. Tarım alanı açmak, madenleri işletmek, yollar yapmak bu yararlanma şekillerindendir.
İnsanlar, tarım alanlarını sulamak için kanallar açmakta, çok uzak mesafelerdeki suları taşıyabilmektedir. Tarıma elverişli olmayan çok eğimli yamaçlarda teraslar yapmakta, bu tür alanları da tarıma açabilmektedirler.
İnsanlar, geçit vermeyen dağlarda tüneller açmakta, akarsular ve büyük çanaklar üzerinde köprüler ve viyadükler yapmaktadırlar.
İnsanlar, bazen denizi doldurarak bu alandan toprak kazanabilmektedirler. Yeryüzünde bunun çok sayıda örneği vardır. Şimdi bu örneklerden bazılarını inceleyelim.
Yeryüzünde çeşitli amaçlarla denizin doldurulması sonucunda yeni alanlar elde edilmiştir. Hollanda’da tarım alanı elde etmek için denizin doldurulması, bu tür alanların örneklerinden biridir. Basra Körfezi’nde yapılan Palmiye Adası da bu örneklerden biridir (Fotoğraf 4.1). Birleşik Arap Emirlikleri’nin Dubai’de palmiye ağacı şeklinde yaptığı Palmiye Adası, denizin doldurulmasıyla elde edilmiştir.
Üzerinde otellerin, villaların ve çeşitli tesislerin yapılmış olduğu bu adanın yapımında taş ocaklarından çıkarılan kayalar ve deniz tabanındaki kumlardan yararlanılmıştır.
İnsanın doğaya etkilerinden biri de Karadeniz Sahil Yolu’dur (Fotoğraf 4.2). Samsun ile Sarp sınır kapısına kadar devam eden, 1987’de ihaleye verilen ve 2007’de tamamlanan bu yolun uzunluğu 542 km’dir. Yoğun olan trafik yükünü azaltmak, yakıttan tasarruf sağlamak için bazı yerlerde denizin doldurulmasıyla yapılan bu yolun İstanbul’a kadar devam ettirilmesi hedeflenmektedir. 6 ile ve bu illerle bağlantılı olan diğer illere hizmet veren bu yol, ülkemizin en büyük projelerindendir.
Maltepe Sahil Parkı (Fotoğraf 4.3), insanın doğal çevreyi kullanma örneklerinden biridir. Yeryüzünde denizin doldurulmasıyla elde edilen en büyük parklardan biri olan Maltepe Sahil Parkı, denize doğru 400 metre genişliğinde, kıyıya paralel 3500 metre uzunluğundadır. Bu alanda miting, konser, spor, otopark ve piknik alanları ile yeşil alanlar bulunmaktadır.
Avrasya Tüneli de ülkemizde doğadan yararlanma örneklerindendir. Avrasya, toplam uzunluğu 14,6 km, deniz altından geçen kısmı ise 5,4 km olan iki katlı kara yolu tünelidir. Asya ile Avrupa’yı deniz altından birbirine bağlayan bu tünel, zamandan ve yakıttan önemli tasarruflar sağlamaktadır. Büyük ölçekli depremlere dayanıklı olan bu tünel, otomobil ve minibüslere hizmet vermektedir.
Doğadan yararlanma şekillerinden biri de doğanın olumsuz koşullarıyla mücadele etmektir. Bunun ülkemizdeki örneklerinden biri de Osmangazi Köprüsü’dür (Fotoğraf 4.4). 2682 metre uzunluğundaki Osmangazi Köprüsü, ülkemizin en uzun asma köprüsüdür. İzmit Körfezi üzerinde inşa edilmiş olan bu köprü, körfezin iki yakasındaki kara yolu ulaşımını kısaltmıştır. Bu köprü aynı zamanda yakıt tasarrufu da sağlamaktadır.
Ülkemizde doğadan yararlanma örneklerinden biri de OrduGiresun Havalimanı’dır (Fotoğraf 4.5). Çevredeki dağlık alanlardan çıkarılan materyallerle deniz doldurularak bu havalimanı inşa edilmiştir. OrduGiresun Havalimanı 2015 yılında hizmete açılmıştır.
Marmaray, ülkemizde doğadan yararlanmanın başarılı örneklerindendir. 76,3 km uzunluğundaki bu proje, Avrupa ile Asya’yı raylı sistemle birbirine bağlamaktadır. Marmaray’ın bir bölümü deniz tabanından geçmektedir. Bu kısım, 1,4 km uzunluğundaki batırma tünellerle inşa edilmiştir. Marmaray 2013’te hizmete başlamıştır.
