Nem Nedir? Nem Nasıl Oluşur? Mutlak, Maksimum, Bağıl Nem

Atmosferde bulunan, miktarı zamana ve yere göre değişen gazlardan biri de su buharıdır. Bu gaz nem olarak ifade edilmektedir.

Nem, atmosfere buharlaşma ve bitkilerin terlemesi yoluyla geçmektedir. Atmosferdeki nemin büyük bir kısmı, yeryüzündeki suların buharlaşmasıyla gerçekleşmektedir. Buharlaşma, sıvı suyun su buharı hâline gelmesidir. Buharlaşmanın gerçekleşmesi için belirli bir su yüzeyi gerekir.

Sıcaklığın artması su yüzeyindeki buharlaşmayı artırır. Hava basıncının düşük ve nem açığının fazla olması buharlaşmayı artıran etmenlerdir. Ayrıca rüzgârlı havalardaki buharlaşma durgun havalara göre daha fazladır.

Atmosferdeki nem mutlak, maksimum ve bağıl nem olarak ifade edilmektedir.

• Mutlak Nem

Bir metreküp havada bulunan nemin gram cinsinden değerine mutlak nem denir. Mutlak nem higrometre adı verilen bir aletle ölçülür; g/m³ olarak ifade edilir.

• Maksimum Nem

Bir metreküp havanın içerebileceği en fazla neme maksimum nem denir. Maksimum nem sıcaklığa göre değişir (Grafik 1.5.4). Sıcaklık arttıkça havanın nem taşıma kapasitesi, diğer bir deyimle maksimum nem artar. Örneğin sıcaklığı 30 °C olan hava 29,6 g, sıcaklığı 10 °C olan hava ise 9,4 g nem taşıyabilmektedir.

• Bağıl (Nispi) Nem

Bağıl nem bir havanın su buharı basıncının, aynı sıcaklıktaki doymuş su buharı basıncına oranı olarak tanımlanır. Bağıl nem şu formülle ifade edilir:

Havadaki nemin ve sıcaklığın değişmesi bağıl nemin de değişmesine neden olur.

Bağıl nem yaşamı önemli ölçüde etkiler. Bağıl nemin düşük olması canlıların su kaybının artmasına; bitkilerin yapraklarının, insan ve hayvanların derilerinin kurumasına, ayrıca hissedilen sıcaklığın düşük olmasına sebep olur.

Buna karşın bağıl nemin yüksek olması bitkiler için olumlu etkide bulunurken hissettiğimiz sıcaklığın yükselmesine neden olur. Örneğin termometrede sıcaklık 30°C olarak ölçüldüğünde bağıl nem %5 ise hissedilen sıcaklık 28°C, bağıl nem %95 iken hissedilen sıcaklık 42°C olur.