Yeryüzünde nüfus dağılışını etkileyen etmenlerden biri enlemdir. Sıcaklığın çok yüksek olduğu sıcak kuşak ile sıcaklığın düşük olduğu soğuk kuşak, ılıman kuşağa göre daha az nüfuslanmıştır. Dünya nüfusunun büyük bir kısmı ılıman kuşakta toplanmıştır.
Nüfus dağılışını etkileyen etmenlerin başında kara ve denizlerin dağılışı gelmektedir. Her ne kadar bazı kıyılarda, teknelerde yaşayan insanlar varsa da denizler (Fotoğraf 2.7), nüfus dağılışında bir engeldir. Aynı şekilde göller ve bataklıklar da nüfus dağılışını sınırlandıran etmenlerdendir.
Nüfus dağılışı bakımından yer şekilleri önemli bir etmendir. Dünya nüfusunun önemli bir kısmı engebenin az olduğu yerlerde yaşamaktadır. Engebenin çok olduğu yerler seyrek nüfusludur. Bu nedenle dağlık alanların önemli bir kısmında nüfus azdır. Engebenin yanı sıra yükseklik de önemli bir etmendir. Dünya nüfusunun büyük bir kısmı yüksekliği 500 metreden az alanlarda toplanmıştır. Bu nedenle Himalayalar, Kayalık ve And Dağları başta olmak üzere yüksekliği çok fazla olan dağlarda nüfus azdır (Fotoğraf 2.8).
İklim insanların yaşam koşullarını ve ekonomik etkinliklerini etkilemektedir. Bu nedenle dünya nüfusunun büyük bir kısmı, iklimin daha elverişli olduğu orta kuşakta yaşamaktadır. İklim koşullarının elverişli olmadığı Amazon ve Kongo Havzaları, seyrek nüfuslu alanlardandır. Bu bölgenin alçak yerlerinde nem ve sıcaklığın fazla olmasından dolayı nüfusun önemli bir kısmı yüksekliği 2000 metreden fazla olan alanlarda toplanmıştır.
Yağışın az olduğu çöl alanları da yeryüzünün seyrek nüfuslu bölgelerindendir. Bu nedenle Orta Asya’da yer alan Gobi, Tarım, Çungarya, Taklamakan çölleri; Arabistan Yarımadası, Güneydoğu Asya’da Tar, Kuzey Afrika’da Büyük Sahra, Güney Afrika’da Kalahari, Güney Amerika’da Atakama çölleri ile Kuzey Amerika’nın batısındaki çöl alanları yeryüzünün seyrek nüfuslu bölgeleridir.
Sıcaklığın düşük olduğu tundra ve sert karasal iklim bölgeleri de seyrek nüfusludur. Buzullarla kaplı olan ve kutup ikliminin etkili olduğu Grönland Adası’nın iç kısımları ve Antarktika kıtası sürekli yaşamın olmadığı alanlardır.
Yaşam için hayati bir önem taşıyan su, nüfus dağılışında önemli bir etmendir. İlk yerleşmelerden günümüze kadar insanlar yaşam alanı olarak su kaynaklarının bulunduğu yerleri seçmişlerdir. Bu nedenle su kaynaklarının az olduğu yerlerde nüfus azdır (Fotoğraf 2.9).
Toprak yapısı ve otlaklar da nüfus dağılışını etkilemektedir. Tarıma elverişli topraklar ve gür otlakların bulunduğu meralar, tarım ve hayvancılıkla uğraşan topluluklar için elverişli alanlardır. Bu nedenle verimli tarım alanları ile hayvancılığa elverişli otlaklar insanların yaşadığı başlıca yerlerdir.
>> En Kalabalık 10 Ülke Hangisidir? (Okuman için tıklayın)