Nüfus Politikaları

Ülkelerin nüfus miktarı, nüfus artış hızları ile nüfuslarının özellikleri birbirinden farklıdır. Nüfus miktarı üzerinde ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin yanı sıra tarihî nedenler de etkili olmaktadır. Ancak ülkelerin nüfus artış hızı ve nüfusun özellikleri üzerinde öncelikle gelişmişlik düzeyi etkilidir. Ülkelerin bu farklı özellikleri, nüfuslarıyla ilgili birbirinden farklı uygulamalar geliştirmelerine neden olmaktadır.

Bazı ülkeler nüfus artış hızını artırmaya, bazıları da azaltmaya çalışmaktadır. Ayrıca her ülkenin nüfus artış hızı ve özellikleri zaman içinde değiştiğinden, bu ülkelerin nüfuslarına yönelik düşünce ve uygulamalar da değişmektedir.

Ülkelerin, nüfus artış hızını artırma veya azaltma, göçler ve nüfusunun özellikleriyle ilgili çıkardıkları yasalar, nüfus politikalarını oluşturmaktadır. Ülkelerin gelişmişlik düzeyleri farklı olduğundan uyguladıkları nüfus politikaları da farklı olmaktadır. Gelişmişlik düzeyinin yanı sıra ülkelerin nüfus miktarı da bu politikaları önemli ölçüde etkilemektedir. Çünkü doğal kaynaklar ve üretimin sınırlı olması, çok nüfuslu ülkeler açısından bir tehlike oluşturmaktadır.

Bu durum, belirli bir süreden sonra uluslararası bir sorun hâline gelmiş ve Birleşmiş Milletler, bu amaçla nüfus konferansları düzenlemiştir. İlki 1974’te Romanya’nın başkenti Bükreş’te düzenlenen konferansta siyasi görüş farklılıklarından dolayı ortak bir görüş ortaya konulamamıştır. Mexico City’de (Meksiko Siti) düzenlenen konferansta çok nüfuslu ve nüfus artış hızı yüksek olan ülkelerin nüfus artış hızlarını azaltmaya yönelik politikalar uygulaması gerektiği, birçok ülke tarafından benimsenmiştir.

Bu konuda gerçekleştirdiği örnek çalışmadan dolayı Çin, Birleşmiş Milletler tarafından madalya ile ödüllendirilmiştir. Çünkü Çin’de 1974’te ve önceki dönemde üretim ve savunma için temel güç olarak nüfus kabul edilmiş, bu nedenle nüfus artışı teşvik edilmiştir. Ancak nüfus artışı, ülke ekonomisini olumsuz yönde etkilediği için Çin’de tek çocuk politikası (Fotoğraf 2.1) benimsenmiştir. Bu uygulamaya bağlı olarak Çin’de nüfus artış hızı önemli ölçüde düşmüştür.

Fotoğraf 2.1 Çin’de uzun bir süre tek çocuk politikası benimsenmiştir. - Yazılar Temel Ulusal Politika Uygulayın, Aile Planlamasını Gerçekleştirin.
Fotoğraf 2.1 Çin’de uzun bir süre tek çocuk politikası benimsenmiştir. – Yazılar Temel Ulusal Politika Uygulayın, Aile Planlamasını Gerçekleştirin.

Çin’in tek çocuk politikası, iş gücüne duyulan ihtiyaçtan dolayı kırsal kesimde tepkiyle karşılanmıştır. Bunun üzerine ilk çocuğun kız olması durumunda ikinci bir çocuğa izin verilmiştir. Çin, tek çocuk nüfus politikasından 2015’te vazgeçmiştir. Bunun üzerine Çin’de nüfus artış hızında bir artış gözlenmiştir (Grafik 2.1).

Grafik 2.1 Çin’de nüfus artış hızı yeniden artmaya başlamıştır (2016).
Grafik 2.1 Çin’de nüfus artış hızı yeniden artmaya başlamıştır (2016).

Nüfus politikalarını etkileyen etmenlerden biri de dinî yaklaşımlardır. Birleşmiş Milletler’in 1994’te Mısır’ın başkenti Kahire’de gerçekleştirdiği Nüfus ve Kalkınma Konferansı’na başta Suudi Arabistan olmak üzere bazı Müslüman ülkeler katılmamış, Vatikan ise kürtaj ve doğum kontrol yöntemlerinin doğru olmadığını belirtmiştir. Bu tutumlar, bazı ülkelerin nüfus politikalarını doğrudan etkilemiştir.

Günümüzde dünyadaki ülkelerin tamamında sağlık koşullarının iyileştirilmesi, okuryazar oranının artırılması ve eğitim seviyesinin yükseltilmesi gibi nüfusun niteliğini iyileştirmeye yönelik çalışmalar yapılmaktadır.

Ancak ülkelerin, nüfus artış hızıyla ilgili birbirlerine zıt politikaları bulunmaktadır. Bunlar, nüfus artış hızını artırmaya veya azaltmaya yönelik politikalardır. Şimdi zaman içinde nüfus politikaları değişen bazı ülkeleri bu çerçevede inceleyelim.

Nüfus Politikaları

Yorum yapın