Bir kültürün doğduğu yere o kültürün kaynak alanı yani kültür ocağı denir. Buna göre Türk kültürünün ocağı Orta Asya’dır. Türk kültürü, Orta Asya’da ortaya çıkmış ve hâlen oradaki topluluklar tarafından varlığını sürdürmektedir.
Orta Asya, karasal iklim koşullarının egemen olduğu bir bölgedir. Kuraklığın önemli bir sorun olduğu bu bölgede Türkler, daha çok hayvancılıkla geçinmiş ve göçebe yaşamışlardır. Bu nedenle çadır, at ve koyun bu kültürün önemli maddi unsurlarıdır. Çok eski bir geçmişe sahip olan bu kültürün çevreye yayılması, daha çok göçlerle gerçekleşmiştir. Orta Asya’dan dünyanın dört bir yanına gerçekleşen göçler, aynı zamanda bu kültürün yayılmasını ve diğer kültürlerle etkileşimini sağlamıştır.
Artan nüfus, kuraklık, hayvanlarına otlak bulmaya çalışma ve komşu topluluklarla yaşanan siyasi sorunlar, Türk göçlerinin başlıca nedenleridir. Türklerin yayıldığı alanların başlıcaları Doğu Sibirya, Hindistan, Kuzey Afrika, Anadolu ve Avrupa’dır.
Dünyanın dört bir yanına yayılmış olan ve yeryüzündeki en eski kültürlerden biri olan Türk kültürü, birçok kültürden etkilenmiş ve bu kültürleri etkilemiştir. Ortaya çıktığı Orta Asya’nın karasal iklim koşullarında sürdürülen hayvancılık, Türk kültürünün birçok özelliğini etkilemiştir. Atın ve ata sporu olan ciritin Türk kültüründeki etkisi hâlen günümüzde de devam etmektedir.
Aynı şekilde Türklere özgü olan kilim dokumacılığı, koyun besiciliğine bağlı olarak ortaya çıkmıştır. Yerleşik yaşama geçince kendine özgü mimarisini oluşturan Türklerin simgelerinden bazıları ebru sanatı, lale ve kahvedir (Fotoğraf 3.31).
Türkler, gittikleri yerlerde kervansaraylar, köprüler, medreseler, camiler ve kuleler yapmışlardır. Örneğin Hindistan’da yer alan Tac Mahal, Bosna Hersek’te bulunan Mostar Köprüsü, Mısır’da yapılmış olan Kavalalı Mehmet Ali Paşa Camisi, Özbekistan’da yer alan Şirdar Medresesi, Moğolistan’daki Orhun Yazıtları, dünyada Türk izlerinin bulunduğu yerlerin başlıcalarıdır (Harita 3.3).
Dünyanın dört bir yanına dağılmış olan Türkler, yaşadıkları yerlerde birçok siyasi sorun yaşamışlardır. Bu konuda Türklerin birleşmesiyle ilgili çeşitli görüşler ileri sürülmüş, bu toplulukların dayanışması gerekliliği öne çıkarılmıştır.