Türkiye’de etkisi bakımından en önemli depremler tektonik depremlerdir. Yer altı mağaralarının tavanlarının çökmesiyle meydana gelen göçme depremlerin etki alanı çok dardır. Ülkemizde aktif volkan olmadığından volkanik depremlere rastlanmaz.
Türkiye, Arabistan ve Afrika levhaları ile Avrasya levhası arasında yer almaktadır. Bu iki levhanın birbirine yaklaşması sonucunda biriken enerji, depremler ile açığa çıkmaktadır. Açığa çıkan enerji, yer kabuğunda kırılma ve sarsılma şeklinde çevreye etkide bulunmaktadır. Bu da bazen büyük ölçekli can ve mal kayıplarına neden olmaktadır (Fotoğraf 4.22).
Ülkemiz, deprem bakımından beş bölgeye ayrılmıştır (Harita 4.5). Birinci derecede deprem bölgesi, en yıkıcı depremlerin meydana geldiği alanlardır. Bu bölge, aktif fayların bulunduğu alandır. Türkiye’deki aktif faylar üç kuşak hâlinde uzanmaktadır.
Kuzey Anadolu Fay Hattı; Saroz Körfezi, İzmit Körfezi, Adapazarı, Düzce, Bolu, Amasya, Erzincan ve Van Gölü’nün kuzeyinden İran’a doğru uzanır. Türkiye’de en yıkıcı depremler, bu kuşak üzerinde meydana gelmiştir. 1992’de Erzincan, 1999’da Marmara ve 2011’de Van’da gerçekleşen depremler sonucunda can ve mal kayıpları gerçekleşmiştir.
Batı Anadolu Fay Hattı, Ege’nin kıyı kesimi ile Göller Yöresi’ni kapsamaktadır. Bu kuşakta meydana gelen büyük depremlerin bazıları 1970’te meydana gelen Gediz depremi ile 1995’te gerçekleşen Dinar depremidir.
Doğu Anadolu Fay Hattı; Hatay, Kahramanmaraş, Malatya ve Bingöl doğrultusunda Kuzey Anadolu Fay Hattı’yla birleşmektedir. 1966’da meydana gelen Varto depremi ile 2003’te gerçekleşen Bingöl depremi sonucunda çok sayıda can ve mal kaybı gerçekleşmiştir.
Deprem Sırasında Yapılması Gerekenler |
Deprem sırasında evde veya dışarıda iseniz sakin olunuz ve kesinlikle telaşa kapılmayınız. Bina içinde bulunmuyorsanız dışarıda kalınız. Deprem sırasında binadan dışarı kaçmaya veya bina içine girmeye çalışmayınız. Yaralanmaların çoğu bina dışına kaçarken veya binaya girerken meydana gelmektedir. Bina içinde bulunuyorsanız binanın merkezine yakın bir köşede duvara yaslanınız veya sağlam bir masanın altına sığınınız. Pencerelerden ve dış kapıdan uzak durunuz. Dışarıda bulunuyorsanız elektrik tellerinden, bacalardan, kiremitlerdan, direklerden uzak durunuz. Bina içinde karanlıkta kalsanız bile kibrit, çakmak, mum, gaz lambası, piknik tüpü kullanmayınız. Deprem sırasında bir arabada bulunuyorsanız geçitlerden, köprülerden uzakta bir yerde arabanızı durdurunuz ve sarsıntı geçinceye kadar içinden çıkmayınız. Deprem sırasında okulda iseniz bir sıranın altına giriniz ve pencerelere sırtınız dönük olarak uzak durunuz. (http://www.icisleriafad.gov.tr) |
>> Türkiye’de Yaşanan Bazı Büyük Depremler (Okumak için tıklayın)
>> Türkiye’de Depremsellik (Okumak için tıklayın)
Türkiye’de Doğal Afetler