Heyelan (Fotoğraf 4.25), toprak örtüsü ile birlikte tabakaların eğim doğrultusunda kayması olayıdır. Engebenin fazla olması, toprağın suya doygun hâle gelmesi ve altta killi yapının bulunması heyelana neden olan başlıca etmenlerdir. Bunların yanı sıra depremler ile yol yapımı gibi beşerî etmenler de heyelana neden olabilmektedir.
Engebeli arazinin çok olduğu ülkemizde sıklıkla heyelan olayları gerçekleşmektedir. Ülkemizdeki heyelan olaylarının yarıdan fazlası karların eridiği ve yağışların arttığı ilkbahar döneminde gerçekleşmektedir.
Karadeniz’in kıyı kesimi çok engebelidir ve her mevsimi yağışlıdır. Bu nedenlerle ülkemizde heyelan olaylarına en çok rastlanan yer, Karadeniz’in kıyı kesimidir (Harita 4.7). Türkiye’de heyelanın en çok görüldüğü iller Trabzon, Rize, Kastamonu, Erzurum ve Artvin’dir.
Ülkemizde görülen afetlerden biri de kaya düşmesidir (Fotoğraf 4.26). Can ve mal kayıplarına neden olan bu tür olaylara ülkemizin büyük bir kısmında rastlanmaktadır. Kaya düşmesi olay sayısı ve olaydan etkilenen insan sayısı bakımından Kayseri ili, ilk sırada yer almaktadır. Erzurum, Nevşehir, Adıyaman ve Sivas, bu tür olayların en çok meydana geldiği diğer illerdir.
Kütle hareketleri bazen can ve mal kayıplarına neden olmaktadır. Örneğin 1970 1995 yılları arasında, ülkemizde meydana gelen kütle hareketleri sonucunda 200’den fazla vatandaşımız yaşamını yitirmiştir. Bitki örtüsünün tahrip olması, yerleşim birimleri ile yolların hasar görmesi ve tarım alanlarının verimsiz malzemelerle örtülmesi, kütle hareketlerinin diğer olumsuz sonuçlarıdır.
Kütle hareketlerinin olumsuz sonuçlarını en aza indirebilmek için bu tür alanlara yerleşim birimi kurmamak mümkünse böyle yerlerden yol geçirmemek gerekir. Yolların tünellerden geçirilmesi, ağaçlandırma ve istinat duvarları yapılması, kütle hareketlerinden korunmanın başlıca yollarıdır.
Türkiye’de Doğal Afetler