Türkiye, erozyonun şiddetli olduğu ülkelerdendir (Fotoğraf 1.181). Örneğin dünyada km2 başına taşınan toprak miktarı yılda 368 ton iken bu değer Türkiye’de 600 ile 800 tondur.
Ülkemizde daha çok su erozyonu etkilidir. Buzul ve rüzgârların neden olduğu erozyon, su erozyonuna göre daha azdır.
Ülkemizde erozyonun çok olmasının başlıca nedenleri yer şekilleri, bitki örtüsü ve iklim koşullarıdır. Engebenin fazla, bitki örtüsünün cılız olması, ülkemizde erozyonun fazla olmasının başlıca nedenidir. Yağış rejiminin düzensiz olması da erozyonu artıran etmenlerdendir. Çünkü kurak dönemde taneli hâle gelen materyaller yağışlı dönemde kolay taşınmaktadır.
Ülkemiz topraklarında çeşitli derecelerde erozyon meydana gelmektedir. Erozyonun büyük bir kısmının tarım alanlarında meydana gelmesi, erozyona insan etkisini açıkça ortaya koymaktadır. Tarım alanlarımızın yaklaşık 3/4’ünde erozyon gerçekleşmektedir.
Tarlaların eğim yönünde sürülmesi, çok eğimli yamaçların tarıma açılması, nadas uygulaması, hayvanların meralarda aşırı otlatılması ve bitki örtüsünün tahrip edilmesi erozyonu artıran başlıca etmenlerdir.
Erozyon sonucu öncelikle toprağın verimli üst kısmı taşınmaktadır. Bu durum bir süre sonra toprağın verimsizleşmesine ve tarımsal üretimde olumsuzluklara neden olmaktadır. Erozyonun yanı sıra amaç dışı toprak kullanımı ve toprak kirliliği de göz önüne alınırsa toprağın sürdürülebilir kullanımının önemi daha iyi anlaşılır.
Gelecek kuşaklara yaşanılabilir bir ortam bırakmak temel görevlerimizdendir. Bu nedenle topraklarımızı erozyona, kirliliğe ve amaç dışı kullanımlara karşı korumalıyız.
Türkiye’de Toprak Kullanımı |
Türkiye 778.997 km2yi bulan yüz ölçümü ile dünyanın fazla araziye sahip ülkeleri arasında yer almaktadır. Ülkemizin toplam arazi varlığını arazi kullanımı bakımından kabaca tarım, orman ve mera alanları olarak üçe ayırmak mümkündür. Ancak gerek ülkenin ekolojik şartları, gerek yanlış arazi kullanımı, gerekse hızlı nüfus artışı ve buna bağlı olarak çevre sorunları ülkemiz topraklarını tehdit etmektedir. Sayılan bu sebepler sonucunda topraklarımız erozyonla denizlere taşınmakta, verimli tarım alanları konutlar ve sanayi tesisleri ile kaplanmakta, orman alanları tarım alanlarına dönüştürülmekte ve her yıl yüzlerce hektar arazi kullanılamaz duruma gelmektedir. Yasal açıdan arazi kullanımına yönelik onlarca yasa ve yönetmelik olmasına rağmen, konuyla birçok kuruluşun ilgili olması sebebiyle uygulamada zorluklar çıkmakta ve topraklar korunamamaktadır. (http://dergipark.ulakbim.gov.tr) |