1960’ta Devlet Planlama Teşkilatı kurulmuş, bu süreçten sonra planlı ekonomi dönemine geçilmiş ve ilk beş yıllık kalkınma planı, 1963’te başlatılmıştır.
1950’den sonra hızlanan tarımda makineleşme sonucu tarım alanında iş gücüne duyulan ihtiyaç azalmış, kırsal kesimde işsizlik oranı artmıştır. Sağlık alanındaki ilerlemelere bağlı olarak ölüm oranı azalmış, doğum oranı artmıştır. Bu durum, ülkemizde nüfus artış hızının dolayısıyla nüfusun hızla artmasına neden olmuştur (Fotoğraf 2.3). Bu durumda nüfus artış hızı, kalkın ma hızını geçmiş, nüfus artış hızının ekonomik gelişmeyi yavaşlattığı görüşü benimsenmiştir. Bu nedenle nüfus artış hızını azaltmaya yönelik nüfus politikaları benimsenmiştir.
1965 yılında Sağlık Bakanlığı bünyesinde Nüfus Planlaması Genel Müdürlüğü kurulmuş, bu kuruluş tarafından nüfus artış hızı kontrol edilmeye çalışılmıştır. Nüfus planlaması kavramı yerine aile planlaması kavramı benimsenmiştir. Nüfus hızını azaltmaya yönelik politikalar ve toplumsal gelişme sonucu nüfus artış hızı bazı dönemlerde artsa da genel olarak azalmıştır (Grafik 2.8).
Bu dönemde nüfus artış hızının düşürülmesi için gerçekleştirilen uygulamaların başlıcaları şunlardır:
- Evlenme yaşı kadınlarda 17, erkeklerde 18’e yükseltilmiştir.
- 1983’te çıkarılan bir yasa ile 10 haftaya kadar kürtaj yapılmasına izin verilmiştir.
- 1960 yılında gebeliği önleyici yöntemlerin ithali, üretilmesi, kullanılması ve kullanılmasının teşvik edilmesi serbest bırakılmış, 1963’te doğum kontrolü teşvik edilmiştir.
Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda kabul edilen nüfus artış hızının azaltılmasına yönelik politikalar, İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda da kabul edilmiştir. Bu dönemdeki nüfus politikası, ‘’Nüfus politikasının esasını, aile planlaması teşkil etmektedir.’’ şeklinde belirlenmiştir.
Nüfus artış hızının azaltılmasına yönelik politikalar sonraki beş yıllık kalkınma planlarında da uygulanmaya devam etmiştir. Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda nüfus artış hızının düşürülmesinin yanı sıra nüfusun niteliğinin iyileştirilmesi de benimsenmiştir. Bu konuda şu belirlemeye yer verilmiştir:
“Kalkınmanın en önemli unsuru beşerî kaynağımızdır. Nüfusun niteliklerinin ve özelliklerinin geliştirilmesi temel ilkedir. Nüfusun sağlık, eğitim, barınma ve beslenme imkânları artırılacak; sosyal güvenlik ve sosyal yardım hizmetlerinin yaygınlaştırılması ve özellikle göç veren, doğurganlığın yüksek olduğu illerde yaşayan nüfusun bu hizmetlerden faydalanması sağlanacaktır.”
| BİLİYOR MUSUNUZ? |
NÜFUS PLANLAMASI HAKKINDA KANUN Kanun Numarası : 2827 Kabul Tarihi : 24/5/1983 Madde 3 – Nüfus planlaması zaruretinin halka duyurulması ve bu hususlarla ilgili eğitim, öğretim ve uygulama hizmetleri Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığının koordinatörlüğünde, Millî Savunma, Millî Eğitim ve Sosyal Güvenlik Bakanlıklarınca birlikte hazırlanarak Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe konulacak yönetmelik esaslarına göre, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca; üniversiteler, Türkiye Radyo Televizyon Kurumu ile sosyal güvenlik kurumları, tüm kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki ilgili meslek kuruluşları ve gönüllü kuruluşlarla iş birliği yapılarak yerine getirilir. Bu maksatla Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı, özel teşkilat kurmaya, gebeliği önleyici ilaç ve araçları temin veya imal etmeye veya ettirmeye, muhtaç olanlara bu ilaç ve araçları parasız veya maliyetinden ucuz fiyatla vermeye, verdirmeye veya sattırmak için tedbir almaya yetkilidir. İlaç ve araçların imal veya Türkiye’ye ithali Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığının iznine tabidir. (http://cocukhizmetleri.aile.gov.tr) |