Yer kabuğunun derinliklerinde bulunan magmanın yeryüzüne çıkmasına volkanizma denir (Fotoğraf 4.2).
Volkanik olaylar sonucunda katı, sıvı ve gaz maddeler çıkar. Katı maddeler lapilli denilen çakıllardan volkan bombası denilen çok iri materyallere kadar çeşitli büyüklükteki parçalardan oluşmaktadır. Bu parçalar, üzerine düştüğü yapı ve canlılara zarar vermektedir.
Gökyüzünü kaplayan kül bulutları, hava ulaşımını engellemektedir. Bu küller, yere düşerek yeryüzünün kül örtüsüyle kaplanmasına neden olur. Örneğin 79 yılında Vezüv’ün patlamasıyla Pompeii (Pompei) ve Herculaneum (Herkulanum) şehirleri volkan küllerinin altında kalmış, şehrin sakinleri bu olay sonucu yaşamını yitirmiştir.
Geniş bir alanı kaplayan kül bulutları (Fotoğraf 4.3), güneş ışınlarının yere ulaşmasını önleyerek yeryüzünde sıcaklığın düşmesine neden olur.
Volkanik patlamayla çıkan sıvıya lav denir. Yüksek sıcaklıktaki lavlar, geçtiği yerlerdeki her şeyi yakar, kavurur (Fotoğraf 4.4). Canlılar ve yapılar, lavın etkisiyle yok olur.
Volkanizma sonucu çıkan maddelerden biri de gazlardır. Bu gazlardan bazıları yüksek sıcaklıkta, bazıları da zehirli olduğundan sızdıkları yerlerde canlılara zarar vermektedir. Örneğin 1902’de Fransa’ya bağlı olan ve Karayip Denizi’nde yer alan Martinik Adası’ndaki Pelee Yanardağı’nda meydana gelen volkanik patlama sonucu çıkan katı maddeler ve zehirli gazlardan oluşan kızgın bulutlar, St. Pierre (Sen Pier) şehrinde yaklaşık 30 bin kişinin yaşamını yitirmesine neden olmuştur.
Doğal Afetler