Türkiye’de Tektonik Olaylar

Türkiye arazisi, yer kabuğunun çok hareketli olduğu alanlardan biridir. Güneyde yer alan Afrika levhası yılda 9 mm, Arabistan levhası ise yılda 19 mm hızla kuzeyde yer alan Avrasya levhasına doğru ilerlemektedir. Bu levhalar arasında yer alan Anadolu karası sürekli sıkışmaktadır. Arabistan levhasının daha hızlı hareket etmesinden dolayı Doğu Anadolu sürekli yükselmektedir.

Avrasya ile Arabistan ve Afrika levhaları arasında sıkışan (Harita 1.2) Türkiye arazisinde önemli ölçüde enerji birikmektedir. Bu enerji, depremlerle açığa çıkmaktadır. Bu nedenle ülkemiz dünyada depremlerin sıklıkla görüldüğü arazilerden biridir. Ülkemizdeki birinci derecede deprem alanları, aynı zamanda faylara paralel olarak üç kuşak hâlinde uzanmaktadır.

Harita 1.2 Türkiye; Arabistan, Afrika ve Avrasya levhaları arasında yer alır.
Harita 1.2 Türkiye; Arabistan, Afrika ve Avrasya levhaları arasında yer alır.

Kuzey Anadolu fay kuşağı, ülkemizdeki en uzun fay hattını ve bu hattın çevresini oluşturmaktadır. Yaklaşık 1400 km uzunluğunda olan bu hat, Saroz Körfezi’nden başlar; Marmara Denizi, Adapazarı, Düzce, Bolu, Çankırı, Erzincan ve Erzurum üzerinden doğuya uzanır. Ülkemizde görülen yıkıcı depremlerin yarısından fazlası bu kuşakta gerçekleşmiştir.

Kuzey Anadolu fay hattı, Kuzey Amerika’da yer alan San Andreas fayı gibi, yeryüzünde en çok deprem üreten yanal atımlı faylardan biridir.

Harita 1.3 Türkiye’deki aktif fay hatları ve bu alanlardaki gözlem istasyonları (www.ydbe.mam.gov.tr)
Harita 1.3 Türkiye’deki aktif fay hatları ve bu alanlardaki gözlem istasyonları (www.ydbe.mam.gov.tr)

Ülkemizdeki fay hatlarından biri de (Harita 1.3) Afrika kıtasının doğusundan başlayarak Arabistan Yarımadası’nın batısındaki fay hattını (Fotoğraf  1.4) izleyip Hatay Kahramanmaraş oluğu üzerinden Doğu Anadolu’ya uzanan fay hattıdır. Doğu Anadolu fay kuşağını oluşturan bu deprem bölgesi, Malatya ve Elâzığ’dan geçerek Bingöl’e yakın bir yerde Kuzey Anadolu fayı ile kesişmektedir.

Fotoğraf 1.4 Türkiye’de faylara yaygın olarak rastlanır.
Fotoğraf 1.4 Türkiye’de faylara yaygın olarak rastlanır.

Ülkemizdeki fay kuşaklarından biri de Batı Anadolu fay alanıdır. Ege’nin kıyı kesimi ile Göller Yöresi’ni kapsayan bu bölgedeki fay hatları çoğunlukla doğu batı doğrultusunda uzanan graben alanlarının sınırlarını izlemektedir. Batı Anadolu  fay kuşağı da ülkemizdeki önemli deprem alanlarındandır.

Türkiye’deki fay hatları, birinci derecede deprem alanları olmasının yanı sıra ülkemizdeki başlıca sıcak su kaynaklarının bulunduğu yerlerdir.

“Türkiye’de Tektonik Olaylar” üzerine bir yorum

  1. Verdiğiniz çok değerli bilgiler için çok teşekkür ederim.
    Kaplıca sularının sıcaklık değişimlerinden veya radon gazı ölçümlerinin farklarından hareket ederek oluşacak depremler çok yakın bir zamanda öğrenilemez mi?
    Saygılar, selamlar.

    Yanıtla

Yorum yapın