Fırat ve Dicle nehirleri arasında kalan bölgeye Mezopotamya denir (Harita 3.2). Bu bölge, Fırat ve Dicle nehirlerinin taşıdığı alüvyonlarla örtülüdür. İklim olarak tarıma elverişli olan bu bölgede tarım alanlarını sulama olanağı da bulunmaktadır. Bu alan, tarihçiler tarafından verimli hilal olarak adlandırılan bölgede bulunmaktadır.
Mezopotamya uygarlıkları Mısır, Anadolu ve Yunan uygarlıklarıyla etkileşimde bulunmuştur. Mezopotamya uygarlıklarının başlıcaları Sümer, Babil ve Asur uygarlıklarıdır.
a) Sümerler
Sümerler, Mezopotamya’nın verimli topraklarında yaşamış uygarlıklardandır. Tarımla uğraşan bu topluluk buğday, arpa ve çavdar yetiştirmiş, ayrıca hayvancılıkla uğraşmıştır. Ur, Uruk, Kiş, Lagaş ve Nippur adı verilen şehir devletleri kuran bu uygarlık, çivi yazısını geliştirmiştir. Yazının icadıyla tarihî çağları başlatan bu uygarlık, ortaya koyduğu gelişmeler sayesinde küresel bir etki yaratmıştır.
Sümerler, Zigurat adı verilen çok katlı tapınaklar yapmışlardır. Bu tapınaklar tahıl ambarları, din adamlarının barındıkları yerler ve en üst katta da gözlemevinden oluşan birimlerden meydana gelmektedir. Astronomi, takvim ve matematiğin geliştiği bir uygarlıktır. Sümerler, güneş saatini geliştirmiş, yılı 12 aya bölmüş; ayı 30, yılı ise 360 gün olarak hesaplamışlardır. Ayrıca Ay ve Güneş tutulmalarıyla ilgili de hesaplar yapmışlardır.
Sümerler, edebiyat alanında da gelişmişlerdir. Gılgamış, Yaratılış ve Tufan, bu uygarlığa ait destanlardır.
Sümerler tarafından geliştirilen Urgakina kanunları, tarihte bilinen ilk yazılı kanunlardır. Sümerlerin yaşadığı bölgede taş çok az olduğu için yapılar çoğunlukla kerpiçten yapılmıştır. Bu nedenle Sümerlere ait olan yapılar içinde günümüze kadar varlığını korumuş yapı veya yapı kalıntıları çok azdır. Tapınak olarak da kullanılan Ziguratlar (Fotoğraf 3.3), bu kalıntıların başlıcalarıdır.
b) Babiller
Babiller de Mezopotamya’da yaşamış uygarlıklardandır. Fırat ve Dicle’nin suladığı verimli topraklarda yaşayan bu uygarlık, tarımla uğraşmıştır.
Dünya’nın Yedi Harikası’ndan biri olan Babil’in Asma Bahçeleri, bu uygarlığın eseridir.
Babillerin yapıları da kerpiçten yapıldığı için günümüze kadar varlığını korumuş olanı çok azdır (Fotoğraf 3.4). Tarihe Hammurabi adıyla geçen kanunları, ilk anayasa niteliğindedir. Bu uygarlık, yılı 354 güne bölmüş, astronomi alanında çalışmalar yapmış, burçları bulmuşlardır.
c) Asur Uygarlığı
Asurlular, Mezopotamya’nın kuzeyinde yaşamış bir uygarlıktır. Bu kesimde yer şekilleri engebeli olduğundan tarıma elverişli alan azdır. Bu nedenle Asurlular, daha çok ticaretle uğraşmışlardır. Anadolu başta olmak üzere birçok yerde koloniler kurmuşlardır. Çivi yazısının yaygınlaşmasında bu uygarlığın etkisi fazla olmuştur. Anadolu’ya yazıyı bu uygarlık getirmiştir. Böylece Anadolu’da tarihî çağlara geçiş, Asurlular tarafından gerçekleştirilmiştir
. Asurlular, ilk sömürge imparatorluğu olarak kabul edilmektedir. Eğitime önem veren Asurlular, kütüphaneler kurmuşlardır.
mükemmel. teşekkür ederim.
öğretmenler günümüz kutlu olsun