Kayaların, ayrışmış materyallerin ve toprak örtüsünün eğim boyunca yer değiştirmesine heyelan denir (Fotoğraf 4.6).
Heyelanın oluşması eğimin fazla olması, yağışlar veya kar erimelerine bağlıdır. Tabakaların eğim yönünde uzanması, üstte geçirimli, altta geçirimsiz tabakaların bulunması heyelanı artıran faktörlerdir. Yağışlar veya kar erimeleriyle suya doygun hâle gelen tabakalar, eğimin ve suyu emerek kaygan hâle gelen killi tabakaların etkisiyle yamaç boyunca kayar.
Bu olay sonucu bazen can ve mal kayıpları gerçekleşir. Yamaçların alt kısımlarının yol, kanal veya tünel yapmak için kazılması da heyelanı kolaylaştıran etmenlerdendir. Tarlaların ve verimli toprakların enkaz altında kalması da heyelanların neden olduğu zararlardandır. Deniz altı heyelanları ise tsunamilere neden olabilmektedir.
Yeryüzündeki başlıca heyelan alanları dağlık bölgelerdir. Sürekli yağış alan engebeli yerler, bu tür olayların sıklıkla meydana geldiği yerlerdir.
Heyelan olayı bazen can ve mal kayıplarına, verimli toprakların yığınlarla örtülmesine neden olur. 1963 yılında İtalya’daki Vaiont Baraj Gölü yamacında ortaya çıkan heyelanda yaklaşık 3000 kişi, 1988’de Trabzon Çatak’ta meydana gelen heyelanda ise 64 kişi yaşamını yitirmiştir.
Doğal Afetler