Türkiye’de Çay ve Ayçiçeği Üretimi

1- Çay

Çayın (Fotoğraf 2.79) özel yetişme koşulları bulunmaktadır. Yılda 1.600 mm’den fazla yağış, kalın ve kireçsiz toprak, sert rüzgârlardan korunan yerler, yarı gölgeli yarı ışıklı ortam, çay üretilen yerle   rin başlıca özelliğidir. Ülkemizde bu koşullara sahip olan Rize başta olmak üzere Artvin, Trabzon ve Giresun kıyıları çayın üretildiği tek alandır (Grafik 2.24). Türkiye’nin yıllık yaş çay üretimi yaklaşık bir milyon 350 bin tondur (TÜİK, 2016).

Fotoğraf 2.79 Çay bahçesi - Grafik 2.24 İllere göre yaş çay üretimi (2016)
Fotoğraf 2.79 Çay bahçesi – Grafik 2.24 İllere göre yaş çay üretimi (2016)
BİLİYOR MUSUNUZ?

Çayın Yararları

Tropik ve subtropik iklim bitkisi olan çayın ana vatanı Çin ve Hindistan olarak bilinmektedir. Yaprağını dökmeyen çay bitkisi doğada kendi hâline bırakıldığında bir ağaç görünümü alarak yaklaşık 100 yıl yaşar. 4 yaşından itibaren ürün vermeye başlayan çay bitkisi, 10-15 yaşından sonra ekonomik verime ulaşır. Ekonomik verim yaşı ise 50-60 yıldır. Çayın en önemli özelliği, hiçbir yapay renklendirici, koruyucu ve kokulandırıcı içermemesi nedeniyle tamamen doğal bir ürün olmasıdır.

Ülkemizde en çok tüketilen sıcak içeceklerin başında çay gelmektedir. Ülkemiz tüketiminde önemli bir yeri olan çayın sağlık üzerindeki etkileri de son derece dikkat çekicidir. Çay, bileşiminde bulunan antioksidanlar, kanser yapıcı hücrelerin oluşmasını engelleyerek başta akciğer, bağırsak ve cilt kanseri olmak üzere kanser riskini azaltmakta, vücutta metabolizma sonucu oluşan zararlı atık ve zehirli maddeleri yok etmektedir. Çay, doğal olarak florür içerdiği için diş minesini kuvvetlendirmekte ve ağızdaki bakterileri kontrol altında tutarak plak oluşumunun azalmasına yardımcı olmaktadır.  İçerdiği  kafein  nedeniyle  dinlendirici bir özelliğe sahiptir. Yapılan araştırmalar, her gün beş fincan çay içen kişilerin vücudunun hastalıklara karşı daha dirençli hâle geldiğini göstermektedir. Bunun yanında çayın ishali önleme, vücutta mineral madde dengesini sağlama, böbrekleri daha iyi çalıştırma gibi pek çok faydası bulunmaktadır. (http://www.tzob.org.tr)

2- Ayçiçeği

Ayçiçeği (Fotoğraf 2.80), ilk yetişme döneminde su, hasat döneminde ise kuraklık isteyen bir bitkidir. İlkbaharda ekimi yapılan bu ürünün, hasadı yaz sonlarında gerçekleştirilir. Yağ üretiminde ve çerez olarak kullanılan ayçiçeğinin yoğun olarak üretildiği yerler Marmara, İç Anadolu (Harita 2.15), Akdeniz ve Ege bölgeleridir. Tekirdağ ve Edirne ile son yıllarda üretimi artan Konya (Grafik 2.25) ayçiçeğinin en çok üretildiği illerdir.

Fotoğraf 2.80 Ayçiçeği tarlası - Grafik 2.25 İllere göre ayçiçeği üretimi (2016)
Fotoğraf 2.80 Ayçiçeği tarlası – Grafik 2.25 İllere göre ayçiçeği üretimi (2016)
Harita 2.15 İllere göre ayçiçeği üretimi (2016)
Harita 2.15 İllere göre ayçiçeği üretimi (2016)
BİLİYOR MUSUNUZ?

Ayçiçeği

Ayçiçeği, tohumunda içerdiği yüksek orandaki (%22%50) yağ miktarı nedeniyle bitkisel ham yağ üretimi bakımından önemli bir yağ bitkisidir. Ayçiçeği yağı beslenme değeri en yüksek olan yağlardan biridir. Dünya bitkisel ham yağ üretiminin %11,4’ü ayçiçeğinden karşılanmaktadır. Türkiye’de ise bitkisel ham yağ üretiminin %46,7’si ayçiçeğinden karşılanmaktadır.

TÜRKİYE’DE TARIM

A. Tahıllar

  1. Buğday ve Arpa
  2. Mısır ve Çeltik

B. Sanayi Bitkileri

  1. Pamuk ve Tütün
  2. Şeker Pancarı, Haşhaş ve Kenevir
  3. Çay ve Ayçiçeği
  4. Soya Fasulyesi, Gül ve Anason
  5. Yer Fıstığı ve Zeytin

C. Baklagiller

  1. Nohut ve Fasulye
  2. Yeşil Mercimek ve Kırmızı Mercimek

Ç. Meyveler

  1. Üzüm ve Elma
  2. Kayısı ve İncir
  3. Turunçgiller ve Muz
  4. Fındık ve Antep Fıstığı

D. Türkiye’de Sebzecilik ve Seracılık

Yorum yapın